Poliuretany

Poliuretany (PUR lub PU)

to polimery powstające w wyniku addycyjnej po-limeryzacji, wielofunkcyjnych izocyjanianów do amin i alkoholi. Cechą wy-różniającą poliuretany od innych polimerów jest występowanie w ich głównych łańcuchach ugrupowania uretanowe [-O-CO-NH-].

W zależności od składu i masy cząsteczkowej poliuretanów, zmieniają się ich właściwości fizyczne i chemiczne, a otrzymane tworzywa mają zróżnicowane własności. Znajdują zastosowanie właściwie wszędzie ? w przemyśle np. przy produkcji mebli tapicerowanych, siedzeń samochodowych, przy wytwarzaniu włókien, sztucznej skóry, farb i lakierów poliuretanowych oraz w budownictwie jako materiał termo- i hydroizolacyjny budynków czy urządzeń. Docieplenia pianką poliuretanową są łatwe w montażu, można je wytwarzać w warunkach naturalnych (nawet na miejscu instalacji), a tworzywo powstaje w ciągu kilku minut od zainicjowania reakcji chemicznej.

Poliuretany nie mają zbyt długiej historii ? zostały wynalezione w latach 30 ubiegłego wieku przez profesora Otto Bayer. Po raz pierwszy zastosowano je na szeroką skalę podczas II wojny światowej, głównie jako zamiennik drogiej i trudnej do zdobycia gumy. Stosowano je również jako wykończenia samolotów i materiał do produkcji wytrzymałej odzieży. Przez kolejne lata zwiększano skalę zastosowania tego tworzywa. Choć większość ludzi nie jest świadoma istnienia poliuretanu, to trudno sobie dziś wyobrazić życie bez niego. Tworzywa poliuretanowe są materiałami, dzięki którym można ograniczyć straty energii podczas bieżącej eksploatacji. Posiadają niski współczynnik przewodnictwa cieplnego, co pozwala na efektywną go-spodarkę energią.

PIANKA POLIURETANOWA

Pianka poliuretanowa to zwykle mieszanina izomerów toluenodiizocyja-nianu (głównie 2,4 – diizocyjanianotoluenu) oraz metylodifenylodiizocyja-nian (tzw. MDI, nazwa systematyczna: 1-izocyjaniano-4-(4-izocyjaniano-benzylo)benzen). TDI jest nieco mniej reaktywny i nadaje piankom większą sztywność, zaś MDI jest bardziej reaktywny i prowadzi do otrzymania pianek bardziej ela-stycznych. Drugim reagentem przy produkcji pianek są oligomery z grupami -OH na końcach. Są to albo poliestry albo polietery, które w technologicznej prak-tyce nazwa się poliolami. Nazwa poliole przyjęła się z tego względu, że nie-zależnie od chemicznego rodzaju surowca (poliester, polieter, glikol i in.), do otrzymania PUR (do reakcji) wykorzystuje się tylko obecność grup hy-droksylowych. Pianki na bazie poliestrów są sztywniejsze i mało odporne na czynniki środowiskowe, zaś pianki na bazie polieterów są bardziej elastyczne i trwalsze. Montaż pianki odbywa się poprzez natrysk pod wysokim ciśnieniem, za pomocą pistoletu. Pozwala to na dotarcie do miejsc trudno dostępnych i o skomplikowanej konstrukcji.